Blog geschreven door gastblogger en vrijwilligster bij OEST, Nienke van Beek

Het is voorjaar, de warme zon schijnt door de verse, groene blaadjes van de boom in de achtertuin. De vogels fluiten volop, vrolijke narcissen en krokusjes piepen uit de grond. Met die voorjaars-vibes krijg je vanzelf weer zin om aan de slag te gaan in de tuin! 

Wil jij ook je (eetbare) tuin aanleggen en onderhouden volgens permacultuur manieren? Lees dan deze 5 tips van OEST. 

Je grond is je goud. De kwaliteit van je bodem zorgt er namelijk voor hoe goed jouw planten groeien, hoe je groenten smaken en hoeveel voedingsstoffen ze bevatten. Is je bodem rijk aan voedingsstoffen, dan is je groente dat ook. Dat voedt jou en je omgeving weer op haar beurt. Genoeg reden dus om je bodem te verbeteren! 

1. Geef je tuingrond rust (No-dig)

De bodem met rust laten (no-dig) is een belangrijk principe binnen permacultuur. De aarde is namelijk een levend geheel en bestaat uit schimmels, levende organismen, mineralen, organisch materiaal, water en lucht. Daarom is het belangrijk niet te spitten of schoffelen in de tuin, dit verstoort de bodembalans. 

Hoe haal je dan je onkruid weg? Door het lekker efficiënt, niet te laten groeien. Je kunt je grond afdekken met stro, houtsnippers, bladeren of gemaaid gras.  Dat vermindert de groei van onkruid en geeft tegelijk een beschermlaag voor de grond. Mocht er toch onkruid groeien dan kun je dit uittrekken en vervolgens op de plek laten liggen als bodembedekker en voedsel voor het bodemleven.

In je tuin kun je het beste ook speciale paden aanleggen om over te lopen. Door te stappen op de aarde wordt de grond dichtgedrukt en dat is niet ideaal voor het bodemleven. Zorg dat je vanaf je paden goed bij je groenten- of bloembedden kunt. Zo geef je jouw tuinaarde de rust die ze nodig heeft. 

2. Composteer nóg meer

Compost bestaat uit een deel groen (stikstof) en bruin materiaal (koolstof). Koolstof heeft stikstof nodig om af te kunnen breken. Tijdens het rottingsproces zorgen wormen, schimmels en bacteriën voor de omzetting naar voedzame tuinaarde.

Hoe kun je zelf aan de slag met composteren in je tuin? Je eigen composthoop maak je heel makkelijk zelf. Verzamel in een speciale container je groente- en fruitafval en meng dit met groen tuinafval. Leg onder op de composthoop een laag snoeisel en wissel de lagen daarboven af tussen groente- en fruitresten, dan weer gras en tuinafval en zo verder. Afwisselen tussen ‘groen’ en ‘bruin’ geeft het beste resultaat. 

Voor het rottingsproces is er zuurstof nodig. Je composthoop regelmatig luchten is dan ook erg belangrijk. Dit doe je door de tuinbak open te zetten of je composthoop elke twee maanden om te scheppen. Door het luchten blijft je composthoop fris ruiken. Als compost tot aarde is vergaan kun je dat toevoegen aan je tuingrond. Dit duurt ongeveer 4 tot 6 maanden. 

Sommige keukenrestjes zijn direct vanaf het aanrecht al goede plantenmest. Koffiedik bijvoorbeeld, is een stikstof booster in de bodem en houdt water vast. Vooral planten die van zure grond houden, hebben hier veel aan zoals de blauwe bes. Maar ook tomaten en komkommers groeien hier goed op. 

Een andere super booster zijn eierschalen, die voegen extra calcium toe aan de grond. Tomaten- en komkommerplanten vinden dit erg lekker. Gebruik hiervoor eierschalen van rauwe eieren, spoel de eierschalen uit en laat ze drogen. Versnipper ze in kleine stukjes en strooi het rondom de planten. 

Met (biologische) bananenschillen voeg je andere voedingsstoffen toe aan je aarde: calcium, magnesium, kalium en natrium. Knip de bananenschillen in hele kleine stukjes en laat ze drogen. Strooi ze net als de eierschalen, rondom de planten. 

Deze zomer willen we bij OEST nog meer keukenafval van onze gasten hergebruiken in de tuin. Er staan dan ook speciale bakken om zoveel mogelijk voedzame restjes te verzamelen. Zo is er een bak voor koffiedik, eierschalen, een aparte bak voor citrusfruit en een voor bewerkt voedsel. De laatste twee zijn niet composteerbaar en moeten daarom gescheiden worden.

Heb je geen ruimte voor een compostbak dan zou je ook een wormenbak kunnen overwegen. Lees voor meer informatie daarover nog even verder.

3. Gebruik een brandnetelgier booster

Wil je je planten nog een extra boost geven, dan is brandnetelgier de go-to voor je grond. Het bevat veel stikstof en goede mineralen. Laat je niet ontmoedigen door de geur: het stinkt onwijs, maar de voordelen zijn groot!

Zelf maken is zo gedaan: 

• Doe een kilo brandnetels in een emmer met 10 liter (regen)water. (Smeerwortel, heermoes en duizendblad zijn ook kruiden die je hiervoor kunt gebruiken)
• Laat de brandnetels staan in het water. Dek de emmer af met een deksel. Roer elke dag 1x en na ongeveer 10 dagen is de brandnetel-gier klaar. 
• Geef je planten tijdens de groei 2x per maand een scheutje gier. Meng hiervoor 1 liter gier met 10 liter regenwater. Vooral tomaten, komkommers, fruitbomen, pompoenen, courgettes en prei lusten graag een slokje gier. 

4. Bedek de grond

Het aanbrengen van een laag organisch materiaal op je bodem heeft meerdere functies. Het beschermt de grond tegen uitdroging en bevriezing, onkruid kan minder snel groeien en het werkt als langzame bemester. De ‘mulch’ wordt geleidelijk afgebroken door het bodemleven, wat een rijke voeding geeft aan je grond. Ook voor bescherming tegen regenwater is het afdekken heel belangrijk. Dit voorkomt het wegspoelen van voedingsstoffen uit de grond (erosie). Om je grond te bedekken kun je kiezen voor groenbemesters (zoals boekweit, rode klaver), stro, verwijderd onkruid zonder zaden, gevallen bladeren, gemaaid gras of houtsnippers. 

5.  Maak een Worm Farm

Goede grond is aarde met een grote diversiteit aan organismen die oud plantenmateriaal afbreken en dat omzetten naar voeding voor een nieuwe generatie planten. Deze bouwstenen wil je in jouw permacultuur- kringloop houden. Een donkergekleurde bodem is rijk aan organisch materiaal.

Een ‘worm farm’ werkt precies zo; een grote hoeveelheid wormen eten gretig van de gft-restjes die je in hun bak doet. Op die manier maken ze humus, één van de voedzaamste toevoegingen aan jouw tuingrond. Een Worm Farm zorgt voor een versneld composteringsproces waardoor je jouw grond het hele jaar door kunt blijven voeden. Wil je er zelf één maken gebruik dan deze handige handleiding van de Stadswormerij

Laat het zonnetje maar schijnen: met deze tips kun je het tuinseizoen tegemoet!

Header foto is gemaakt door Alima Ruf